Bir Eleştiri Mekanizması Gerek

Tanıdığım bir çok insan ( Kız arkadaşım da dahil ) eleştirilmekten nefret edenler statüsüne girmekteler. Fakat kendilerine suç bulmuyorum. Sadece eleştiri nedir bilmeyen yönlerine suç buluyorum bu kişilerin. Zira eleştiri sanıldığının aksine daha yararlı ve basit bir konudur.

Eleştiri; bir kişinin, eserin veya herhangi bir şeyin doğru ve yanlışlarını ortaya sermektir. Bu kadar basit bir konu olmasına rağmen insanlar bunu şöyle biliyor. Eleştiri; saldırıdır savunmaya hazır olun. Yok efendim öyle birşey. Eleştiri; saldırı değildir,  gelişimin temel taşıdır. Hatta abartarak söylemiyorum eleştiri beni ben yapan etkenlerden bir tanesidir. Aslında eleştiri edebiyatla alakalı bir konudur fakat biz insanları eleştirmekten bahsedelim. Edebiyat henüz işimiz değil pek.

Uzun zamandır insanları eleştiriyorum fakat bir çoğu bunu anlamıyor. Anlayan da içinden bir şeyler çıkartıyor. Zaten eleştirmenin amacı da kötülemek değil yanlışları ve doğruları göstermeye çalışmaktır ki ben de böyle yaparak kişiye daha geniş bakış açısı kazandırıyor, daha farklı bir düşünce geliştirmesini sağlıyorum. Sonra sevaba giriyorum o da ayrı bir unsur fakat demin de bahsettiğim gibi insanları eleştiriden korkutan şey eleştiri adı altında egoları tatmin etme duygusu.

Bir örnekle açıklayalım. Arkadaşımız saçını kestirmiş ve karşımıza çıkmış. Saçı kötü kesilmiş ama.

– ” Aşkım-baba-amca  çok güzel olmuş saçın!” tarzı söylemler yalakalık veya formaliteye girer.

– ” Lan bu saç ne. Bi tarafıma benzemişsin! ” tarzı söylemler kesinlikle eleştiri değil dalgadır.

– ” Her ne kadar yüzünü açmışsa da biraz şekilsiz gibi duruyor. ” tarzı bir söylem eleştiri olabilir ancak.

İşte insanlar bu üç cümleyi de eleştiri olarak kabul ettiklerinden aslında gerçek eleştiri olan üçüncü cümlenin önemi ve iyiliği kavrayamamış durumdalar. Birisine kalsa kişinin kendi yalakalığına kurban giderek bütün ömür berbat bir traşla gezecek, ötekisine kalsa depresyona girdi girecek. İşte bunların ayrımı çok iyi yapıldığında aslında eleştirinin bir saldırı olmadığını da çok iyi anlayabiliyoruz.

Ben blogumda ne vakit bir değişim yapsam belli başlı okurlarıma danışırım veya onlardan bana mailler gelir. ( Kırgınım halimi hatrımı sormuyorsunuz epeydir. ) Olmuş veya olmamış, şöyle veya böyle olsa daha iyi olurdu tarzında. Ben tek tek istenilen şeyi yapmıyorum ortak bir karara varmaya çalışıyorum. Nihayetinde onlar birere öneri ve eleştiri. Ben ise farklı değişik bakış açılarından farklı tadlar alarak en lezzetlisini yaratma çabasında olmalıyım. Eleştirenin de görevi budur. Eleştirileri dinleyerek şöyle bir bakmak kendine. Karşındaki saçını beğenmedi diye kestirmek zorunda da değilsin hani. Rahatsan sen problem yoktur fazla. Yani başka insanların özgürlüğünü kısıtlamadıkça özgürsündür. Eğer saçın otobüse bindiğinde yandaki kolukta bulunanları taciz edecekse kestireceksin mecburen fakat etmeyecekse sorun yok.

Daha fazla sıkmadan bu yazımı beni her istediğimde eleştiriden mahrum bırakmayan, önerilerini sürekli olarak benimle her istediğimde veya daha ben istemeden paylaşan sayın Işıl Hanım ve Ece Hanım’a ithaf ediyorum. Teşekkür ederim sizlere beni düşündüğünüz için…