Irak Erbil’de Yaşantı Deneyimi

Yeni yıla ummadığım bir yerde girdim bu sefer. Genellikle uyuyarak girdiğim yeni yıla bu yıl Irak’ta Erbil şehrinde girdim. Çalıştığım firmanın bir mağazasını teftişe geldim 16 Aralıkta. Sofy Mall Alışveriş Merkezinde Visko Love Visco Yatak ürünlerinin satışı ve mağaza geliştirmeleriyle uğraşıyorum. Tahminen 1 Ay kalacağım bu şehirle ilgili bazı izlenimlerim de elbette oldu.

Irak deyince akla savaş, bombalar vs. geliyor. Oysaki Kuzey Irak tarafında bu tür olaylar mevcut değil. Burada halk kendi içerisinde Müslüman, Hıristiyan, Şeytana tapanlar hepsi bir arada sorunsuz şekilde yaşıyor. Mesela burada yaşadığım mahalle bir Hıristiyan Mahallesi ve bütün mal sahipleri Hıristiyan. Yılbaşı yakınlarında geldiğim için de burada Yeni Yıl eğlencelerine de tanık oldum. Bütün caddeler ışıl ışıl, Camii olmayan bir mahalle ve kiliseleri süslenmiş. Evlerde ışıklar, çam ağaçları var. Burasını genelde Araplar gibi görürler fakat arap değil Kürt var burada. Birçoğu da Türkiye ile bağlantılı durumda. Bir diğer unsur ise buradaki çoğu insanın İngilizce biliyor. Ben de mecburen Türkçe değil İngilizce olarak iletişim kurabiliyorum. Belki de elit kesimin uğradığı bir Alışveriş Merkezinde çalıştığımdan dolayı hep yabancı dil bilenler geliyordur.

İnsanları burada dinci gibi hayal ediyorsanız fazlasıyla yanılıyorsunuz. Buradaki insanlar modern yaşama geçmeye başlamışlar. Dar Jeanlar, makyaj gibi unsurların hepsi mevcut. Özellikle Hıristiyan kesimde çok fazlalar. Her ne kadar İslamiyet hüküm sürse de yaşadığım mahallede 5-6 tane güzellik salonu mevcut. Batılılaşma buraya daha yeni uğramış orası bir gerçek. Hayal etmek için burayı şu tasviri yapabiliriz. Türkiye’yi 50 yıl geriye alın ve arabaları son model yapın. Bu kadarı gayet yeterli bir açıklama burası için.

Erbil iki bölümden oluşuyor. Birincisi lüks araçlarda donatılmış, lüks caddeler ikincisi ise hemen o caddelerden girdiğiniz sokaklardaki tarihten kalma yaşantılar. Kendi içinde savaş görmüş bir şehir olan Erbil’de zengin başını alıp gitmişken fakirin aynı yerde kalması bir noktada aradaki farkın da açılmasını sağlamış durumda. Milyon dolarlık bir binanın hemen arkasında toplasan milyon dolar etmeyecek bir mahalle bulabilirsiniz.Fakirliğin ve safelaetin o lüks yaşamın arasında devam edişini gözlemlemek inanın çok etkiliyeci.

Yaklaşık 2 milyon nüfusu var ve yarısı kadar araba var burada. Toyota resmen parsellemiş burayı. Japon arabaları pek bir revaçta ve her yerde görülüyorlar. Öyle ki her an bir Land Cruiser görebilme şansınız çok fazla. Zira Hummer bile epey fazla burada. Ülkemizdeki akaryakıt vergileri, gümrük vergileri, özel tüketim vergileri gibi birçok vergi fiyatları yükseltirken burada o tür sorunla karşı karşıya değilsiniz.

Buranın halkı saat 11’e kadar asla uyanmıyorlar bile. Her yer boş oluyor. Bakkallar 10’dan önce açmıyorlar. Yarım gün çalışarak geçinen insanlarla dolu burası. Anlayacağınız gayet tembeller ve çalışan kişi burada geçimini çok rahatlıkla sağlıyor hatta zengin kesime bile girebiliyor. Burada çok zengin olmanın tek yolu her yerde olduğu gibi ticaretle uğraşmak.

Bir diğer durum ise hayat pahalılığı konusunda. Kola 60krş, Snickers 60krş, Çakmak 30krş, Pringles büyük kutu 2,5 Lira küçük kutu 1,5 Lira burada. Yani birçok alanda ucuzluk mevcut ve Türk ürünlerini her yerde bulabilirsiniz. Her bakkalda alışık olduğumuz ürünler fazlasıyla var ve buranın ekonomisi şu şekilde işliyor. Petrol’den ülkeye para giriyor, diğer ürünlerle geri çıkıyor. Kendi üretimleri yok denecek kadar az.

Ağız tadı burada biraz farklı. Birisinden duymuştum yemeğe tadını veren sudur diye. Buradaki suyun tadı farklı olduğundan dolayı yemeklerinin de tadı oldukça farklılaşıyor. İlk başta çok farklı gelebiliyor fakat zamanla alışıyorsunuz. Türk mutfağı, Fransız mutfağı, çin mutfağı, Japon Mutfağı gibi isim yapmış bir yemek tarzları mevcut değil. Söylediğim gibi bütün ürünler ithal burada. Endüstrileşme sıfır ve bu ürünleri ithal edenler kazanıyor parayı.

Ülkede büyük bir yapılaşma mevcut. Yeni siteler, konutlar sürekli olarak inşa ediliyor ve Erbil git gide büyüyor. Yabancı yatırımcının da buraya ilgisi bu oranda artsa da yatırımcıların büyük çoğunluğu burada Türkiye’den gelmiş durumda. Neredeyse bütün mağazalar Türk firmaları tarafından açılmış. Yani iç içe bir ticaret var.

Gözüme çarpan diğer bir nota ise insanlar burada devlet elektriğinin yanında jenaratör kullanıyorlar. Daha ucuza geliyor ki devlet te zaten elektriği sadece geceleri veriyor. Jenaratörler çalışırken gece millet rahatsız olmasın diye sağlıyorlar bunu da. Maluk yakıtı çok ucuz elektrik az petrol fazla burada.

Şimdilik izlenimlerim bu konuda bu kadar. Pek fazla fotoğraf çekme olanağı bulamadım ama firmam için çarşının içerisinde Yılbaşı Hazırlıkları yapılırken çektiğim videoyu paylaşmak istiyorum…